De wet van 31 juli 2017 tot hervorming van het erfrecht werd op 1 september 2017 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd en trad in werking op 1 september 2018. Met deze inwerkingtreding heeft ons erfrecht (dat zijn grondslag kent in de Franse Revolutie) – na 200 jaar – zijn lang verwachte facelift gehad. Dit nieuwe erfrecht – en de nieuwe innovatie krachtlijnen waarin het voorziet – belangt eenieder van ons aan. Uit bepaalde onderzoeken blijkt dat slechts een klein deel van de bevolking (20%) aan successie-en vermogensplanning doet. Bijgevolg weet een groot deel van de bevolking het antwoord niet op een cruciale vraag, namelijk wat er gebeurt met ons vermogen na ons overlijden.

De hervorming van het erfrecht is (eenvoudig gezegd) opgebouwd rond 5 krachtlijnen:

1. Wijziging van de regels met betrekking tot de erfrechtelijke reserve;
2. Wijziging van de regels met betrekking tot de inbreng van giften (onder deze pijler is er een belangrijke wijziging in verband met de waardering van de geschonken goederen);
3. Aanpassing van de regels met betrekking tot de verdeling;
4. Versoepeling van de regels welke het sluiten van (globale) erfovereenkomsten mogelijk maakt;
5. Het implementeren van regels welke het vroegere (on)evenwicht tussen de langstlevende echtgenoot en de kinderen moet herdefiniëren.

Belangrijk om op te merken is dat de nieuwe regels ook van toepassing zijn op successie – en vermogensplanningen die reeds in het verleden zijn gebeurd. Schenkingen die reeds zijn gebeurd of testamenten die men reeds heeft opgesteld, zijn onderworpen aan de nieuwe regels. De nieuwe wet voorziet evenwel in een overgangsperiode van 1 jaar – zijnde tot 1 september 2019 – waarin men de mogelijkheid heeft om te kiezen dat de regeling van voor 1 september 2018 van toepassing blijft en dus ook de regels die van toepassing waren op het ogenblik van de successie – en vermogensplanning. Bijgevolg is het aangeraden dat iedereen, en voornamelijk diegene die reeds aan vermogens – en successieplanning hebben gedaan, de tijd nemen om zijn/haar persoonlijke situatie te bekijken en inlichtingen inwint bij zijn/haar vermogensplanner over wat de impact is van de hervorming op zijn/haar specifiek geval.

Voorbeeld:

Stel je hebt als ouder in het verleden schenkingen gedaan op zeer uiteenlopende tijdstippen. Onder de oude wet (voor 1 september 2018) werden de roerende schenkingen nominaal aangerekend. Onder de nieuwe wet daarentegen (na 1 september 2018) worden deze nominaal aangerekend plus een indexering tot het ogenblik van overlijden. Bijgevolg, wie onder de nieuwe wet lang geleden een schenking heeft gekregen, moet meer inbrengen dan iemand die recent een schenking heeft gekregen. Opteert men voor de oude wet, dan wordt hierin geen onderscheid gemaakt. Bijgevolg, indien ouders hun kinderen ongelijk willen behandelen, dan zullen ze toepassing willen maken van de oude wet welke niet in de correctiefactor van de nieuwe wet voorziet.

Wie wenst te voorkomen dat de nieuwe regels van toepassing zijn op de reeds uitgevoerde successie – en vermogensplanning, kan dit voorkomen door een notariële verklaring tot behoud van de oude regels af te leggen tussen 1 september 2018 en 2019. Heeft men voor 1 september 2019 geen notariële verklaring afgelegd, dan gelden onverkort de nieuwe regels voor alle erfenissen die openvallen na 1 september 2018. Let wel op, schenkingen die gedaan worden na 1 september 2018 worden altijd exclusief aan de nieuwe regels onderworpen, ook na het afleggen van een notariële verklaring tot behoud.