Een burgerlijke maatschap is een populair instrument in het kader van familiale vermogensplanning, die tot voor kort aan weinig formaliteiten onderworpen was en slechts minimaal gereglementeerd werd. In de keuze voor een maatschap waren de flexibiliteit, de kostprijs en het uiterst discrete karakter meestal doorslaggevend, aangezien vaak enkel de betrokken personen en hun planningsraadgever van de constructie afwisten.

Door de invoering van de nieuwe wetgeving tot hervorming van het ondernemingsrecht worden maatschappen nu steeds als ondernemingen gekwalificeerd en dienen zij voortaan ook verplicht geregistreerd te worden in het UBO-register. Het flexibele en discrete karakter van deze vennootschapsvorm gaat dus stilaan verloren.

Wat verandert er precies?

1. De principiële inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen

De Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) is een databank van de FOD Economie die alle basisgegevens van ondernemingen verzamelt. Elke maatschap zal ingeschreven moeten worden in de KBO. Ook de maatschappen die als enig doel de instandhouding en aangroei van een familiepatrimonium beogen. Net zoals vennootschappen zal de maatschap dan een ondernemingsnummer ontvangen.

De registratieverplichting voor nieuwe maatschappen in de KBO geldt vanaf 1 november 2018 en voordat zij enige activiteit aanvatten. Bestaande burgerlijke maatschappen krijgen echter de tijd tot 30 april 2019.

2. De onderwerping aan de boekhoudwetgeving

Een burgerlijke maatschap zal voortaan ook onderworpen zijn aan de algemene boekhoudwetgeving. Dit betekent o.m. dat een burgerlijke maatschap gedurende 7 jaar haar boeken zal moeten bewaren en dat een boekhouding volgens de regels van het dubbel boekhouden zal moeten worden gevoerd. Indien de omzet van de burgerlijke maatschap over het laatste boekjaar (exclusief BTW) echter het bedrag van 500.000 euro niet heeft overschreden, zal de burgerlijke maatschap een beroep kunnen doen op de mogelijkheid van een vereenvoudigde boekhouding. Daarnaast dient een burgerlijke maatschap voortaan ook een jaarrekening op te maken. Wellicht zal deze jaarrekening niet ter publicatie moeten worden neergelegd bij de Nationale Bank van België.

Deze verplichting geldt in principe eveneens vanaf 1 november 2018. Voor bestaande burgerlijke maatschappen is een overgangsregeling voorzien zodat deze voor het eerst een boekhouding zullen moeten voeren over het eerste volledige boekjaar dat begint na 30 april 2019.

3. Verplichte registratie in het UBO-register

Burgerlijke maatschappen zijn verplicht om voor uiterlijk 31 maart 2019 een reeks gegevens mee te delen aan het UBO-register (over welke gegevens het precies gaat – zie ons uitgebreid artikel “het UBO-register: de nieuwe informatieverplichting vanaf 31.10.2018”).

UBO staat voor uiteindelijke begunstigde. Het register zal voor alle vennootschappen (een maatschap is ook een vennootschap) en verenigingen de identiteit bijhouden van de natuurlijke personen die minstens 25 procent van de aandelen of stemrechten bezitten. Bij een burgerlijke maatschap betekent dit dat vaak zowel de ouders als de kinderen in de databank terecht zullen komen.

Naast de fiscus zal ook elke gewone burger het UBO-register kunnen raadplegen, waarbij wegens bescherming van de privacy bepaalde persoonsgegevens (de voornaam, het rijksregisternummer en het adres) niet zichtbaar zullen zijn. Weliswaar zal een burger alleen opzoekingen kunnen doen op basis van het ondernemingsnummer of de naam van de maatschap en niet op een eigennaam, bijvb. Jan Pieters. Voor burgerlijke maatschappen die de familienaam hanteren valt het dan ook te adviseren om snel de naam van de maatschap te veranderen in een betekenisloze naam zodat deze moeilijker op te sporen valt voor de gewone burger. Een statutenwijziging (naamswijziging) van de burgerlijke maatschap kan nog steeds onderhands gebeuren en dient niet voor een notaris te passeren.

Besluit:

Door deze verschillende wijzigingen werd het flexibele en discrete karakter van de burgerlijke maatschap aangetast. Dit waren nochtans haar unieke troeven als beheersstructuur voor een vermogensplanning in de familiale sfeer. Voortaan moet de maatschap dus worden bekeken met dit alles in het achterhoofd.

Indien u betrokken bent bij een bestaande burgerlijke maatschap dient u zich te informeren over de gevolgen van deze nieuwe verplichtingen en over de eventuele te nemen maatregelen teneinde uw discretie verder te waarborgen en/of te nemen alternatieven voor de huidige controlestructuur. Nieuw op te richten burgerlijke maatschappen zullen vanzelfsprekend rekening moeten houden met deze nieuwe wetgeving.